Định hướng ôn thi đánh giá năng lực – ĐHQG Hà Nội (HSA) năm 2025 – Chuyên gia lưu ý
Trước kỳ thi đánh giá năng lực (HSA) năm 2025, GS.TS Nguyễn Tiến Thảo, Giám đốc Trung tâm Khảo thí Đại học Quốc gia Hà Nội đã chia sẻ những điểm mới của kỳ thi năm nay, cũng như những điểm thí sinh cần lưu ý khi đăng ký dự thi và làm bài thi.

GS.TS Nguyễn Tiến Thảo, Giám đốc Trung tâm Khảo thí Đại học Quốc gia Hà Nội chia sẻ về kỳ thi HSA 2025
Mục lục [Ẩn]
Những điểm mới quan trọng của kỳ thi đánh giá năng lực năm 2025
Năm 2025, kỳ thi đánh giá năng lực được tổ chức làm 6 đợt thi, đợt đầu tiên diễn ra vào ngày 25.3, đợt cuối cùng vào ngày 18.5. Tất cả đợt thi sẽ không thay đổi lịch để học sinh có kế hoạch ôn tập đầy đủ, sẵn sàng bước vào kỳ thi.
Về vấn đề kỹ thuật, kỳ thi có một vài thay đổi. Kỳ thi đánh giá năng lực cho phép thí sinh được lựa chọn địa điểm thi, ca thi, giờ thi. Ban đầu, chúng tôi đưa ra thời gian để thí sinh bắt đầu chọn ca thi từ ngày 8.2. Tuy nhiên do thời gian qua Đại học Quốc gia Hà Nội có sự thay đổi về đơn vị tổ chức, sát nhập theo cơ quan hành chính nên đã lùi lịch đăng ký ca thi, chọn địa điểm thi đến ngày 23.2.
Năm 2025, việc đăng ký dự thi có những điểm mới. Theo đó, Đại học Quốc gia Hà Nội yêu cầu thí sinh phải đăng ký dự thi bằng số điện thoại để tránh trường hợp nhiều thí sinh ảo, chỉ đăng ký chỗ mà không dự thi. Chúng tôi cũng xác minh thông tin thí sinh qua số căn cước công dân trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để đảm bảo việc đăng ký là chính xác, đảm bảo quyền lợi cho tất cả thí sinh.
Cấu trúc bài thi cũng có những sự thay đổi. Bài thi đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Hà Nội là một trong những bài thi tuyên bố về dạng thức, cấu trúc sớm nhất trong trong những bài thi triển khai năm 2025. Theo đó, bài thi gồm có 3 phần. Phần đầu tiên đánh giá tư duy định lượng (lĩnh vực Toán học & Xử lí số liệu) với 50 câu hỏi, làm trong 75 phút. Phần thứ hai là tư duy định tính (lĩnh vực Văn học – Ngôn ngữ), đánh giá về khả năng ngôn ngữ và khả năng cảm nhận, cảm thụ văn học với 50 câu hỏi, làm trong 60 phút.
Hai phần này về mặt hình thức giống với cấu trúc của những bài thi năm 2021 đến 2024. Tuy nhiên, điểm khác biệt nằm ở nội hàm bên trong, khi câu hỏi thiết kế theo chương trình GDPT 2018. Việc đánh giá năng lực sẽ nhiều hơn trước đây và chúng tôi cũng đưa vào những loại câu hỏi mới, cách thức đánh giá mới. Có những câu hỏi được gọi là “câu hỏi chùm”, có thể đánh giá ngay lập tức thí sinh nằm trong nhóm năng lực thấp, trung bình hay năng lực cao. Trước đây, mỗi câu hỏi đơn chỉ có thể đánh giá thí sinh ở 1 trong 3 cấp độ năng lực thì nay với câu hỏi chùm có thể đánh giá tương đối toàn diện, loại bỏ được xác suất các em đoán mò.
Ở phần thứ ba của bài thi, trước đây, thí sinh được đánh giá qua 5 chủ đề đồng thời gồm Vật lí, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lí với 50 câu hỏi, làm bài trong 60 phút thì năm 2025, thí sinh có nhiều lựa chọn hơn. Các em có thể lựa chọn 3 trong 5 chủ đề nêu trên, hoặc chọn phần thi đánh giá năng lực ngoại ngữ, cùng với 50 câu hỏi trong 60 phút. Thay đổi này giúp phát huy sở trường khi học sinh lựa chọn môn học theo chương trình giáo dục phổ thông mới, phù hợp với định hướng nghề nghiệp của các em hơn và các trường đại học cũng có nhiều cơ hội lựa chọn hơn.
Đơn cử, nếu mạnh về khoa học xã hội, thí sinh có thể lựa chọn nhóm chủ đề khoa học xã hội để vào khối ngành khoa học xã hội. Thí sinh mạnh về khoa học tự nhiên và khoa học công nghệ có thể chọn những môn học, chủ đề về khoa học tự nhiên để xét tuyển vào trường đại học khối ngành này. Hay muốn xét tuyển vào trường đại học khối ngành ngoại giao, ngoại ngữ, kinh tế,… các em có thể chọn phần thi tiếng Anh.
Kỳ thi năm nay được điều chỉnh về mặt kỹ thuật nhằm giúp nhiều thí sinh có cơ hội tiếp cận với bài thi đánh giá năng lực. Thí sinh chỉ được lựa chọn 1 ca thi duy nhất trong các đợt thi từ 9h ngày 23.2 đến 16h30 ngày 2.3. Nếu muốn dự thi những lần tiếp theo, thí sinh đăng ký từ 9h ngày 3.3 đến khi trước ngày thi chính thức 14 ngày.
Năm 2025, kỳ thi đánh giá năng lực không phục vụ học sinh lớp 10, lớp 11
Như đã thông báo, kỳ thi đánh giá lực năm 2025 có nhiều điểm riêng biệt, bởi năm 2025 là năm bản lề – năm đầu tiên lứa học sinh theo chương trình GDPT 2018 tốt nghiệp và xét tuyển đại học. Kỳ thi thiết kế đề thi chủ yếu phục vụ theo chuẩn đầu ra theo kiến thức, kỹ năng, năng lực, những yêu cầu cần đạt của chương trình GDPT 2018, do đó đối tượng dự thi khu trú phần lớn là các em lớp 12 tốt nghiệp năm 2025.
Với các bạn học sinh lớp 10, lớp 11, quan sát thời gian qua, chúng tôi nhận thấy các em phần lớn ở 2 trạng thái: một là dự thi với tâm lý tò mò về kỳ thi; hai là do kết quả của bài thi có giá trị trong 2 năm nên các em muốn thử sức, nếu may mắn đạt kết quả cao sẽ có “vé chờ” để vào trường đại học mong muốn, hoặc có thể tích lũy kinh nghiệm cho kỳ thi năm sau.
Năm 2025, kỳ thi đánh giá năng lực không phục vụ học sinh lớp 10, lớp 11 bởi bài thi thiết kế theo chương trình GDPT 2018 với những ưu việt về mặt đánh giá năng lực và phẩm chất học sinh. Đồng thời, cấu trúc đề thi cũng có 45 – 60% là nội dung của chương trình lớp 12, chỉ 30% là kiến thức lớp 11 và khoảng 10 – 15 % của chương trình lớp 10. Do vậy, nếu các em lớp 11 có học trước hoặc tích lũy tự học cũng khó đạt được điểm trên trung bình.
Nếu mong muốn dự thi để thử sức, vẫn có bài thi miễn phí trực tuyến cũng khống chế về thời gian, câu hỏi để các em làm giống như bài thi thật. Thử sức với những bài thi này, các em sẽ có nhiều kinh nghiệm hơn là chỉ đăng ký “thi để cho biết”. Trong khi đó số lượng học sinh lớp 12 quan tâm đến kỳ thi rất nhiều, chúng tôi muốn mở rộng cơ hội cho các bạn lớp 12. Đó là lý do chúng tôi không phục vụ hoặc chưa phục vụ lứa học sinh lớp 10 và lớp 11 trong năm 2025.
Đối với các thí sinh tự do cũng tương đối đặc biệt, bởi tốt nghiệp từ năm 2024 trở về trước thì các em học theo chương trình GDPT 2006. Bài thi đánh giá năng lực 2025 lại thiết kế cho chương trình GDPT 2018. Do vậy, thí sinh tự do đã tốt nghiệp phải có kế hoạch tự bồi dưỡng, tự bổ sung kiến thức theo chương trình mới thì mới có khả năng đạt được điểm cao trong bài thi. Chúng tôi không ngăn cản các em tham gia bài thi này, nhưng chúng tôi không có một đề thi riêng biệt cho chương trình 2006. Nếu các em có khả năng tự học, tự bổ sung kiến thức thì hoàn toàn đủ điều kiện để dự thi.
Lưu ý quan trọng để quá trình đăng ký dự thi diễn ra thuận lợi
Là đơn vị tổ chức thi, Đại học Quốc gia Hà Nội đã có sự chuẩn bị để giảm thiểu tối đa khả năng nghẽn mạng khi đăng ký. Về cơ sở hạ tầng, Đại học Quốc gia Hà Nội đã điều chỉnh về mặt hạ tầng công nghệ thông tin, nâng cấp hệ thống đường truyền, thuê hệ thống Cloud của những đơn vị, nhà cung cấp lớn để đảm bảo cơ sở hạ tầng đáp ứng khoảng 200.000 lượt đăng ký.
Năm 2024, thống kê vào thời điểm cao nhất có khoảng hơn 230.000 tài khoản đăng ký dự thi đánh giá năng lực cùng một thời điểm, khoảng trên 5.000.000 giao dịch trong cùng một giây, tức là số lượng truy cập, truy vấn rất lớn. Chúng tôi cố gắng để hệ thống đáp ứng được số liệu này, thậm chí là lớn hơn.
Tuy nhiên, việc cung cấp hạ tầng dù cố gắng bao nhiêu nhưng nếu người dùng không hiểu thì vẫn có thể xảy ra hiện tượng nghẽn mạng cục bộ. Khoảng thời gian để thí sinh đăng ký lập tài khoản, cung cấp đầy đủ hồ sơ thông tin từ họ tên, ngày sinh, giới tính, số căn cước công dân, địa chỉ,… là rất dài.
Các em nên hoàn thành việc này trước khi đăng ký ca thi vào ngày 23.2. Bởi nếu tới ngày đăng ký ca thi mới vào hoàn thiện hồ sơ, các em sẽ mất ít nhất 15-20 phút nếu đầy đủ thông tin, nếu không đầy đủ thông tin có thể chậm hơn nữa. Trong khoảng thời gian đó, số lượng truy cập rất lớn, trên 200.000 lượt đăng ký. Các em càng truy vấn, càng lập hồ sơ vào thời gian này thì càng làm nghẽn mạng, dẫn đến chậm cơ hội đăng ký ca thi. Thí sinh cũng nên xác định địa điểm đi, ca thi ngay từ thời điểm này, để tới lịch đăng ký chỉ cần vào chọn trên hệ thống.
Về mặt kỹ thuật, chúng tôi lưu ý thí sinh chỉ có một tài khoản và chỉ truy cập được trên một thiết bị, dù là máy tính hay điện thoại. Trên thực tế những năm qua, có nhiều trường hợp vì lo lắng không chọn được ca thi nên nhờ bố mẹ, người thân, bạn bè vào tài khoản đăng ký đó trên 5-6 máy tính cùng một lúc. Hệ thống của chúng tôi đã cảnh báo rằng khi đăng ký truy cập tài khoản thứ nhất bằng một thiết bị thì tất cả tài khoản khác dù có vào rồi cũng bị đẩy ra khỏi hệ thống. Như vậy, ca thi mình mong muốn, đã đăng ký rồi có thể bị tài khoản đang đăng nhập trên máy của bạn mình đẩy ra, cuối cùng gây hiện tượng nghẽn mạng và không đăng ký được.
Chúng tôi khuyên thí sinh nên chọn sẵn một thiết bị, xác định trước ca thi, địa điểm thi để tới ngày đó chỉ cần chọn trong vòng vài giây đã có thể hoàn thành việc đăng ký. Việc này không chỉ là đảm bảo có được chỗ trong ca thi của mình mà còn giảm khả năng nghẽn mạng và tăng cơ hội cho người khác.
Năm nay, chúng tôi cũng có điều chỉnh trong quy trình nộp lệ phí thi. Thí sinh nộp lệ phí hoàn toàn trực tuyến, sau khi đăng ký ca thi xong sẽ có 96 giờ để hoàn thành lệ phí, không nhất thiết phải nộp ngay. Thay đổi này cũng nhằm khắc phục hiện tượng nghẽn mạng.
Lời khuyên cho các thí sinh trong quá trình ôn thi đánh giá năng lực HSA
Thí sinh có tính hệ thống hóa cao sẽ có ưu thế
Thông thường, việc ôn thi theo tâm lý truyền thống sẽ giúp thí sinh học mẹo, học tủ một phần nào đó, một dạng nào đó. Nhưng bài thi đánh giá năng lực là đánh giá toàn diện cả quá trình. Nội dung thi bao phủ chương trình THPT, từ lớp 10, lớp 11 tới lớp 12, đều nằm trong nội dung của chương trình THPT hay sách giáo khoa. Với trường hợp bị “mất gốc”, chưa nắm rõ phần kiến thức nào đó thì việc ôn thi, ôn tập ở trung tâm hay ở trường đều có lợi. Còn nếu đã tích lũy ngay từ đầu một khối lượng kiến thức đầy đủ theo từng môn học, từng chủ đề, từng năm học thì chỉ cần hệ thống hóa lại vẫn có thể làm bài tốt.
Theo quan sát những năm qua, thí sinh đạt điểm cao thường là những bạn có tính hệ thống hóa rất cao. Còn việc ôn thi trong một khoảng thời gian ngắn không thể giải quyết được với bài thi đánh giá năng lực.
Có một lưu ý liên quan đến câu hỏi thi. Thí sinh khi đi luyện thi hay tập trung vào những “dạng tủ”. Tuy nhiên, ở bài thi đánh giá năng lực, ngoài các dạng bài, chúng tôi cũng hỏi ngay cả những vấn đề trong sách giáo khoa theo góc độ học sinh nắm bắt từ cơ bản cho đến nâng cao. Những vấn đề các em lơ mơ thì rất dễ bị “bẫy”, có nghĩa nếu các em không nắm chắc về kiến thức thì việc luyện thi không có tác dụng gì.
Lấy ví dụ rất đơn giản ở môn Hóa, vấn đề đặt ra giống nhau: đổ axit vào nước và đổ nước vào axit, nhưng nếu làm trái ngược thì dễ xảy ra nguy hiểm. Học sinh nếu kỹ năng yếu rất hay lơ mơ vấn đề này. Câu hỏi chúng tôi đặt ra có thể chỉ là những vấn đề như thế. Khi nắm chắc nội dung, kiến thức trong sách, các em sẽ không bao giờ bị sai, bị nhầm.
Nên xác định trước mục tiêu của bản thân
Đầu tiên, các em nên xác định mục tiêu nghề nghiệp và trường đại học mình muốn đăng ký xét tuyển, xem trường đó có sử dụng bài thi đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Hà Nội hay không. Bài thi đánh giá năng lực được thiết kế theo định hướng năng lực sở trường nên sau đó, các em cần xác định điểm mạnh của mình ở phần nào, môn học nào thì hãy chọn phần đó để yên tâm ôn tập, hệ thống hóa lại kiến thức.
Có sự chuẩn bị toàn diện về cả tâm lý, kiến thức, kĩ năng
Thí sinh nên có hành trình ôn tập rất cẩn thận. Bởi cho dù kỳ thi đánh giá năng lực hay kỳ thi tốt nghiệp THPT, hay bất kỳ một kỳ thi nào mà các em không chuẩn bị tâm lý tốt, không chuẩn bị nội dung kiến thức, kỹ năng tốt thì cũng khó đạt được kết quả cao. Với bài thi đánh giá lực, chúng tôi đánh giá cả một quá trình, tức là không chỉ tập trung vào một nội dung, kiến thức, một phần nào đó mà phân bố kiến thức của cả lớp 10, lớp 11, lớp 12. Đặc biệt, có những phần liên ngành giữa các môn học với nhau, đánh giá tương đối toàn diện.
Thí sinh không thể chỉ học một hai môn hoặc một hai chương, một hai phần trong một phạm vi nhỏ mà có thể đáp ứng được bài thi. Do đó, các em muốn bài thi đánh giá năng lực có điểm tốt thì phải xây dựng một kế hoạch học tập tương đối bài bản, không bỏ sót phần nào trong chương trình THPT.
Thực chiến với các đề thi
Bên cạnh đó, thí sinh nên làm bài thi tham khảo, tích lũy, rèn luyện, luyện tập những kỹ năng làm bài thi trên máy tính và luyện tập kiểm soát thời gian để đạt điểm cao. Trước ngày thi, các em hãy hệ thống hóa lại toàn bộ kinh nghiệm rút ra qua quá trình làm bài thi tham khảo.
>>> Đăng ký tại đây để thực chiến với 20 đề thi HSA bám sát cấu trúc đề năm 2025 <<<
Cuối cùng, chúng tôi khuyên các em không nên nặng nề về tâm lý. Hãy thoải mái, thư giãn để có một tâm lý tự tin, vững chắc. Bởi với bài thi đánh giá năng lực, sự tự tin cũng chiếm tới 50% giúp các em có cơ hội được điểm trung bình và điểm khá trở lên.
Ngoài ra như tôi đã lưu ý, các em có thể xem trước, lập tài khoản đăng ký dự thi, xác định địa điểm thi và ca thi từ bây giờ để yên tâm hơn, không bị những yếu tố khách quan tác động. Đây cũng là điều giúp các em tự tin hơn, đạt kết quả cao hơn với bài thi đánh giá năng lực.
(*) Nguồn: Phỏng vấn trên Báo Đại biểu nhân dân